"Alice Harikalar Diyarında" ve "Aynadan İçeri" – Lewis Carroll

Hepimizin az çok hikayesini bildiği Alice Harikalar Diyarında’nın, İthaki yayınları tarafından devam kitabı olan Aynadan İçeri ile birlikte, orijinal İllüstrasyonları ile birlikte basıldığını görünce hemen aldım. Kitabın kendisi kadar yazar Lewis Carroll da merak konusu olmuştur bugüne kadar. Bu nedenle önce onu tanıyalım. Kitabın önsüzünde kendisiyle ilgili aydınlatıcı bir yazı var.

Lewis Carroll’un asıl ismi Charles Lutwidge Dodgson, Oxford Üniversitesi Christ Kilisesi’nde matematik ve mantık dersleri vermiş, ayrıca Anglikan Kilisesi mensubuymuş. 1862 yılında 30 yaşındayken, Oxford Üniversitesi’nden arkadaşı Henry Liddell’in kızlarını bir sandal sefası sırasında oyalamak için onlara Alice’in (Henry Liddell’in 10 yaşındaki ortanca kızı) tavşan deliğinden içeri düştükten sonraki maceralarını anlatmaya başlıyor, kızlar bunu o kadar çok seviyorlar ki devamını anlatması için ısrar ediyorlar, bunun üzerine yazar oturup bu eseri kaleme alıyor. Bu eser öyle yerleşiyor ki zihinlere Oxford sözlüğünde bile kitaptaki bazı kelimeler yerini alıyor.

Kitaba ilham veren Alice Liddell

Kitabı Kıymet Erzincan Kına çevirmiş ve bu çeviri süreci ile çeviri yöntemi hakkında bilgi vermiş, gerçekten çok özverili bir çalışma olduğunu bu bölümden anlıyoruz.

Kitaba gelirsek, yukarıda da dediğim gibi konusu hepimizce malum, Alice bir kır gezisi sırasında koşan beyaz bir tavşan görür, onun peşinden koşup tavşan deliğinden içeri düşer, böylece iskambil kağıtlarından tutun Chesire kedisine, Mart Tavşanı’ndan Deli Şapkacı’ya kadar bir sürü garip kişiyle karşılaştığı bambaşka bir dünyaya adım atar, burada da ilginç maceralar yaşar, bir birkaç santimlik bir cüce olur, bir evlere sığmayan bir dev, ama sonunda evine döner.

İkinci kitap olan Aynadan İçeri’de ise evlerinin salonundaki aynadan içeri girip “ayna dünyası” dediği her şeyin ters olduğu dünyada bu sefer satranç taşlarıyla ve diğer garip kahramanlarla bir macera yaşar. Aynadan İçeri belki daha az bilinen bir macera olduğundan benim daha çok ilgimi çekti. Ama açıkçası her ne kadar çok ilginç de olsa iki kitabın da aslen çocuklara hitap ettiğini düşünmüyorum, Alice’in maceraları bir çocuk için neredeyse korkutucu, onu bırakalım Alice karşılaştığı kişiler tarafından sürekli azarlanıyor, dalga geçiliyor, hatta tehdit ediliyor. Hele ikinci kitapta yumurta adam ile yaptığı konuşma oldukça garip geldi bana.

Yumurta adam’ın “kaç yaşındasın?”, diye sorması üzerine Alice “7 yaş 6 ay,” diye cevap verir. Yumurta adam ise;
“Pek keyifsiz bir yaş. Tavsiyemi istemiş olsaydın 7’de bırak derim… ama artık çok geç,” der.
Birkaç başka cümleden sonra;
“Bir insanın elinden büyümemek gelmez,” diye cevaplar Alice.
Yumurta Adam da şöyle der; “Bir insanın elinden gelmeyebilir… Ama iki insan bunu yapabilir. Doğru dürüst bir destekle yedide durabilirdin.”

Bende negatif çağrışımlar yaptı bu diyalog nedense.

Kısacası oldukça sıra dışı kitaplar ikisi de. Bir çocuk olsaydım kitap beni sıkardı diye düşünüyorum, bir çocuk için çizgi film versiyonu daha ilginç olabilir. Pek çok animasyon versiyonu da olan kitabın, benim için favori versiyonu 1985 yılında “Fushigi no kuni no Alice” orijinal isimli Japon versiyonu, ben çocukken TRT’de yayınlanmıştı, o zamanlar “ne müthiş bir çizgi film” diye düşündüğümü hatırlıyorum. Maalesef bulunması oldukça zor animelerden biri bahsettiğim. Keyifli okumalar ama özellikle iyi seyirler:)

Resim 3:http://www.animeclick.it/prove/serie/FushiginoKuninoAlice/FushiginoKuninoAlice1.jpg