Zen Budizm; Bir Yaşam Sanatı – İlhan Güngören

Yol Yayıncılık’tan çıkan kitap ilk olarak 1977 yılında yayınlanmış, herhalde Zen hakkındaülkemizde çıkmış olan ilk kitap. Benim okuduğum 2013 yılında çıkmış 6. Baskısı. Zen oldukça basit hatta neredeyse başkasına aktarılamayacak basitlikte bir öğreti, Budizm’in bir dalı denebilir. Zaten 200 sayfalık kitabın üçte biri Zen Budizm’inin ortaya çıkışını ve diğer Taoculuk gibi benzer öğretilerden farkını anlatıyor, geri kalan kısımlarda ise aydınlanma anlamına gelen satori, iç huzura erme nirvana gibi kavramların açıklanması ile Zen Budizm’inin bazı çalışmaları olan zazen, koanlar ve mondodan bahsediliyor. Zenin özü ise sadece bir kaç cümle; “… dıştan bakınca olağan dışı hiçbir şey yok. … Zen’deki mükemmellik, insan olmayı başarabilmektir, melek veya şeytan olmak arasında bocalamadan. Yaşamı neyse öyle kabullenmek, dünyaya iyi-kötü gibi ikili şarşıt kavramların sınırları olmadan bakabilmek, yargılamadan olduğu gibi kabullenip yaşamak, yaşamı bir bütün olarak kucaklayıp kendini de ‘ben’den kurtarıp o bütünün parçası olduğunu bilerek, hiç bir şeye tutunup bağlanmadan, gelecek veya geçmişte değil ‘o an’da ‘şimdide’ yaşamayı başarabilmektir Zen…”. Kısacası Zen için hiç bir şey yapmak gerekli değildir, dışarıdan bakınca herhangi biridir aydınlanmaya ulaşmış kişi ama içinde bambaşka bir yaşayış vardır.

Uzun zamandır Zen’e ilgi duyuyorum, çok kolay görünüyor ama aslında çok zor, bunu uygulamayı başarabileceğimi de pek sanmıyorum. Biz genelde ‘yaşamın farkına varma’yı isteriz, arzu ederiz, ama bu yaşamın güzelliklerinin farkına varmaktır örneğin ama Zen hiç bir şeyin diğerinden üstün olmadığını söylüyor, güzel-çirkin diye bir şey yoktur diyor, yaşamın ‘böylesiliği’ vardır ve önemli olan yaşamon ‘böylesiliğini’ kavramaktır, onu öyle kabullenmektir. İşte böyle… Gerçekten ilginç bir konu. ‘Oğlum Zen Keşişi Olmak İstyor’ romanı da bu konuyu biraz daha özümsememe yardımcı oldu. İki kitabı da tavsiye ederim. Zen’e benzer bir öğreti olan Taoculuk da aynı doğal yaklaşımı benimsiyor, bazı ufak tefek farklar var iki öğreti arasında. Lau Tze’nin yazdığı Tao Te Ching yine tavsiye edebileceğim bir kitap. Keyifli okumalar dilerim.

Resim:http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a2/BodhidharmaYoshitoshi1887.jpg