Algı Kapıları - Aldous Huxley

Aldous Huxley, 1894 İngiltere doğumlu, Cesur Yeni Dünya kitabının yazarı, 1963'te hayatını kaybetmiş. 1932'de yazılmış olan Cesur Yeni Dünya kitabını ben çok beğenmiştim, orada da yanlış hatırlamıyorsam kahraman veya kitabın bazı kahramanları meskalin kullanıyordu,. Algı Kapıları bir deneme kitabı, 1954'te yazılmış. Yazar bir deney için gönüllü olarak meskalin kullanıyor. Meskalin lsd benzeri bir uyuşturucu madde, etkisi 8 ila 10 saat arası sürüyormuş. Yazarın anlattığına bakılırsa algıları açan bir deneyim bu, üstelik sözde bağımlılık yapmadığı gibi beyne de olumsuz bir etkisi yokmuş, tabi bunlar yazarın iddiaları ve kitabın 1954'te yazıldığını düşünürsek bu olumsuz etkileri yeterince tespit edebilecek teknoloji o zaman için olmayabilir. Her neyse, yazar meskalini kullandıktan sonra etrafındaki nesneleri çok daha parlak ve canlı görmeye başlıyor, sanki her nesne büyük bir sır içeriyor ve yazar da bu sırlara birden bire vakıf olmuş gibi bir hisse kapılıyor, ama bu son derece uçucu bir his ve bunu dile getirmeye çalıştığında bu his de uçup gidiyor sanki. Yazar bunu en çok zen ile özdeşleştiriyor, zen terimleriyle hislerini ifadeye çalışıyor ve "kendiliğindenlik", "öylesilik" terimlerini kullanıyor. Kısacası, meskalin etkisindeyken her şey "kendisi", yani "bir sandalye sandalye ve sandalye, sandalye olarak müthiş bir boşluğu dolduruyor ve bir sandalye evrenin sırrını barındırıyor," gibi.

Algı Kapıları 67 sayfa, onun devamında yazarın Algı Kapıları'nın devamı olarak yazdığı Cennet ve Cehennem var, onu da 1956'da yazmış. Burada da cennet ve cehennemin bizim algılarımıza dayandığını anlatıyor. Yazar özellikle sanat eserleri ve daha çok resim sanatı üzerinde durmuş. Meskalin etkisindeyken nasıl etrafta parlak renkler gördüğünü, aslında insanların göz zevkine daha çok parlak renklerin uygun olduğunu, sanatın bu bilgi ışığı altında nasıl şekillendiğini üzerinde çokça duruyor. Sonda da ekler kısmı var, metinde geçen bazı noktalarla ilgili uzun notlar diyebiliriz bunlara.

Ben bu kitabı fazla araştırmadan almıştım, kitabın ismi insanda okuduktan sonra algı kapıları açılacakmış izlenimi veriyor, ama değil. Kitapta ilginç noktalar var, özellikle ressamların eserlerini yorumladığı kısımlar ilgimi çekti ama bana farklı bir bakış açısı kazandırmadı, bu nedenle kitap bana çok hitap etmedi diyebilirim. Ayrıca yazar uyuşturucu madde reklamı yaptığı için de çokça eleştirilmiş. Bana ilginç gelen bir bilgi de, Aldous Huxley ayrıca George Orwell ile yakın arkadaş olması. Keyifli okumalar dilerim.