Damga - Reşat Nuri Güntekin

Reşat Nuri Güntekin çok sevdiğim bir yazar, özellikle biraz huzur, sakinlik peşinde olduğum zamanlar ondan bir şeyler okumak beni rahatlatıyor. Daha önce onun Çalıkuşu, Dudaktan Kalbe, Kavak Yelleri, Eski Hastalık, Kızılcık Dalları, Yaprak Dökümü ve Akşam Güneşi (çok güzeldi) isimli eserlerini okumuştum. Damga yazarın en bilindik eserlerinden, 1924 yılında, 35 yaşında iken yazdığı ilk romanlarından biri. Benim okuduğum, İnkilap ve Aka Kitabevleri'nden 1974'te çıkan 8. baskı. 144 sayfalık eser İffet isimli iyi bir aileden gelen bir gencin, sevdiği kadını bir namus lekesinden korumak adına büyük bir fedakarlık yaparak kendisini hırsız gibi göstermesi, bunun üzerine 6 ay hapis yatıp çıkması nedeniyle toplum içinde damgalı biri olarak yaşadığı zorlukları anlatır. İffet taşıdığı damgaya rağmen doğru yoldan ayrılmamaya çalışsa da insanların yaptıkları haysiyetsizliklere rağmen umursamazca yaşayışlarına hayret eder, romanın sonu ise tek cümleyle her şeyi özetler... Yazardan yine keyifli bir roman, ancak favorilerimden biri değil.

Bu arada wikipedia'da yazarla ilgili başlığı okurken, yazarın çalışma şeklini anlattığı şu paragrafa rastladım, çok hoşuma gittiği için buraya aktardım;

"Roman ve hikâye yazarken konunun evvela asıl canlı noktası, amudi fıkarisi (belkemiği) gelir. Bu amudi fıkaridir ki bana yazmak arzusunu verir. Bu bazen bir vak'a olur, beni alâkadar eden bir vak'a.. Fakat çok kere pek alakadar olduğum insan tipi. (Şu vak'ayı veya şu insanı, şu tipi yazayım) derim. Bu suretle eserin iki adımı atılmış olur. Mevzuu pek iptidai bir şekilde fikrime gelir. Hiçbir zaman hemen derhal bu mevzunun planını yapıp da yazmağa başladığım vaki değildir. Bulduğum mevzuu zihnimde bir köşeye atarım. Onun francala hamuru gibi kendi kendine kabarması için uzun müddet bırakırım. Çok defa aradan birçok senelerin geçtiği de vakidir. Bu müddet zarfında mevzua bazı ilaveler yaparım. Bazı kısımlarını tayyederim, atarım, çıkarırım. Vakaları retuş ederim. Tipleri develope ederim (geliştiririm).. Yazma işine başladığım zaman da çok muntazam çalışırım. Romanın sonunu nasıl bitireceğimi tayin etmeden yazıya başlamam. Evvela umumi bir şema yaparım. Fakat eser henüz definitif (kesin, belirli) olmamıştır. Ortada şahıslar vardır, vakalar vardır, eserin ana hatları vardır. Fakat yazmaya başladıktan sonra şahıslar ekseriyetle hüviyetlerini değiştirirler, evvelce hiç düşünmediğim vak'alar, yeni şahıslar gelir. (Muhit dergisi, 1933; anan: Muzaffer Uyguner, Reşat Nuri Güntekin, Ağustos 1967)

—  Reşat Nuri Güntekin

Keyifli okumalar:)