12 Eylül 2016 Pazartesi
Kesik Bir Baş - Iris Murdoch
205 sayfalık romana bakacak olursak, Martin 40'lı yaşlarının sonlarında maddi durumu iyi bir şarap tadıcısıdır, aynı zamanda küçük bir bürosu da olup şarap da satmaktadır. Kendisinden bir kaç yaş büyük son derece gösterişli Antonia ile evlidir ancak aynı zamanda genç ve güzel Georgie ile de sevgilidir. Bir gün Antonia, Martin'e, eğlence olarak gittiği psikologu (aynı zamanda Martin'in arkadaşı olan) Palmer'a aşık olduğunu açıklar. Martin çok üzülür tabi ama yapacak bir şey yoktur. Bu üçlünün ilişkileri öyle grifttir ki çözümlemek pek de mümkün değildir aslında, Palmer ve Antonia birlikte yaşamaya başladıktan sonra da Martin ile sıkı fıkı ilişkileri sürer, hatta Martin'in Georgie ile olan ilişkisi ortaya çıkınca onunla da tanışırlar. Bir de Honor vardır tabi, Palmer'ın kızkardeşi olan Honor romanın baş kişilerinden birisidir. Şimdi size hikayeyi çok anlattım gibi geliyor ama bu olaylar romanın üçte biri bile değil:)
Bu roman neyi anlatıyor diye sorarak, belki de duygularımızın aslında bir derinliği olmadığını, tamamen güdüsel olarak geliştiğini anlatıyor diyebilirim belki. Ama öyle kolay çözümlenecek bir roman değil bana kalırsa. Örneğin Kesik Bir Baş ismi nereden geliyor dersek, buna bir kaç yerde rastlıyoruz. İlkinde, Martin'in ağabeyi Alexander'in etrafındaki kişilerin seramikten başlarını yapma isteği, Martin'in ise bu şekilde başların "kesik" görüntüsünden rahatsız oluşunu görüyoruz. -spoiler- Yine Georgie'nin saçlarını kökünden kesip Martin'e göndermesi de bana göre kesik baş metaforu. Üçüncü olarak Honor'un kendisini bir kabilenin kehanette bulunan büyülü kesik başına benzetmesi var. Sonuncusu ise yine Martin'in Honor'u Medusa'ya benzetmesi, zaten mitolojiyle yakından ilgilinen, bu konuda yazılmış ünlü bir eser olarak Altın Dal'ı elinden düşürmez Martin. Medusa hikayesi ise Wikipedia'da şu şekilde yer alıyor;
"Medusa, Yunan mitolojisinde gözlerine bakanı taşa çevirdiğine inanılan yılan saçlı, keskin dişli, dişi canavar. Gorgon kardeşlerden tek ölümlü olandır. Bu yüzden insanların kahramanı Perseus tarafından öldürülebilmiştir. Perseus, Graeae'nin ona verdiği ayna ile Medusa'ya bakabilmiş ve böylece kafasını taşa dönüşmeden kesebilmiştir."
Önsözde Serdar Rifat Kırkoğlu da Medusa mitinin romanda önemli bir yere sahip olduğunu, baş kahramanın (Honor) kişiliği üzerinde aydınlatıcı bilgiler verdiğini yazmış.
Kitabı beğendim ama yine de yazarın ilk okuduğum kitabı Rüya Sakinleri kadar etkilemedi beni. Kişiler arasındaki ilişkilerin "fantastik" boyutu belki de benim fazla etkilenmemi engelledi. Yazarın her kitabındaki o gizemli kişi bu kitapta Honor'du. Kitabın Honor'lu bölümleri de ayrı bir ilginçti.
Bu arada kitabın başında Serdar Rifat Kırkoğlu'nun "Iris Murdoch Üzerine" isimli yazısı harikaydı, yazarı ve kitabı anlamak için bulunmaz bir yazı gerçekten. Oradan biraz alıntı yapmazsam olmaz;
"Murdoch, hayat gibi sanatın da birçok beklenmedik olayla, şaşırtmacalarla dolu olduğunu düşündüğünden, romanlarında en akla hayale gelmeyecek rastlantılara, sonuçlara yer verir. Sözgelimi, Kesik Bir Baş bu şaşırtmacaların doruk noktasına çıktığı örneklerden biridir. Bu nedenledir ki, söz konusu şaşırtmacalar, polisiye romanlarda görüldüğü gibi okurun salt merakını uyandırmak amacıyla değil, daha derinde yatan bir amaçla kullanılırlar."
Bundan başka, Kırkoğlu yazısında, Murdoch'un romanlarının kimi eleştirmenlerce "seçkin kültürel beğenileri olan kişiler için yazılmış bir dizi pırıltılı oyun" şeklinde eleştirildiğini de yazmış, bundan başka romanlarında felsefeci olmasından gelen bir yapaylık olduğu, zaman zaman, özellikle ilk romanlarında karakterlerin duygu ve düşüncelerini olduğu gibi anlatabilmek adına dili zorladığı, Virgina Woolf'un otantikliği ve James Joyce'un dehasına sahip olmadığını da yazmış:) Ama tüm bu eleştirilere rağmen onun geniş düşgücü, usta anlatımı, zekası, 'humor'u ve kültürüyle çağdaş bir yazar olduğunu da eklemiş.
Başta da dediğim gibi Kırkoğlu'nun bu yazısı, yazarı anlamak için mutlaka okunmalı. Keyifli okumalar dilerim:)
resim3: http://images.ykykultur.com.tr/upload/image/Serdar-Rifat-Kirkoglu-2-4955.jpg
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Medusa hep ilgimi çekmiştir. Hikaye donuaklıdır. Bu kitabı denk gelirsem okuyacagım
YanıtlaSilİlişkiler açısından karmaşık ama ilginç bir kitap, yorumunuza teşekkür ederim, sevgiler:)
SilYazını okuduktan sonra bu güne kadar nasıl okumamışım dedim. En kısa zaman da okumalıyım sanırım. Konusunu da yazarın dilini de merak ettim şimdi :)
YanıtlaSilYazar gerçekten harika, neredeyse bütün kitaplarını aldım okunmayı bekliyorlar:) siz de umarım beğenirsiniz, yorumunuza teşekkür ederim, sevgiler:)
Silokunur. murdoch iyi zaten yaaa. bak aklıma yine filmi geldi. dur ya unuttum izlemiş miydin filmini, çok iyii :)
YanıtlaSilIris filmi değil mi, kendi hastalığının anlatıldığı, çok dramatikti gerçekten, evet..:)
Silismi nasıl ya , korkuttu resmen , okumadım zannediyorum yazarı , zaten sen de hep bilmediğim yerden soruyorsun :D
YanıtlaSil:)) aslında içinde kesik baş falan yok, ben de okumadan polisiye zannetmiştim:)
Sil